NOSPR / Christian Arming - NOSPR

György Kurtág (ur. 1926), Węgier, należy do najwybitniejszych kompozytorów późnej fali modernizmu. Nie uległ postmodernistycznym tendencjom do ironicznej gry, do flirtu z muzyką popularną. Tworzy w stylu surowym, aforystycznym, kaligraficznym. Wiele jego dzieł ma charakter epitafiów. Należy do nich Grabstein für Stephan. Kompozycja poświęcona jest pamięci śpiewaka, Stephana Steina. Pierwotna wersja, nieukończona, przeznaczona była na gitarę solo. Z tych szkiców powstała wersja kameralna (1979) i orkiestrowa (1989). Orkiestra wykorzystana jest topofonicznie, tj. podzielona na mniejsze zespoły rozmieszczone na scenie. To powściągliwy rytuał żałobny, z zimnym jak gwiazdy światłem transcendencji.

Po trzech symfoniach wokalno-instrumentalnych Gustav Mahler (1860-1911) w kolejnych trzech dziełach tego gatunku zwrócił się ku „czystej” orkiestrze. V Symfonia (1901-1902) powstała w okresie gorącej miłości do Almy Schindler i początku ich małżeństwa. Sławne Adagietto (cz. IV) jest tej miłości wyznaniem. Ale pięcioczęściowy cykl prowadzi nas drogą krętą i trudną. Dwie pierwsze części przedstawiają śmierć i retrospektywne spojrzenie na szlak życia bohatera. Scherzo obrazuje siły chaosu. Dopiero ostatnie dwie części stanowią apoteozę, której zaczynem jest miłość. [Marcin Trzęsiok]